احکام زبان قسمت دوم(جامع)

احکام زبان قسمت دوم(جامع) : به نام ایزد منان دوستان در این بخش میخواهیم به صورت مفصل و جامع به احکام زبان و تمامی موارد آن بپرددازیم در ادامه همراه ما باشید با احکام زبان بصورت جامع و کامل(قسمت2)...

احکام زبان قسمت دوم(جامع)

🔻احکام زبان (قسمت ٢):
👈( #دروغ، بخش اول)

💠 برگرفته از کتاب بسیار شریف اخلاق الاهی، ج ۴، اثر مرحوم حضرت آیت الله مجتبی تهرانی(ره)

🔰تعريف دروغ

دروغ و واژه هاي معادل آن در عربي از قبيل "كذب"، "افتراء" و "افك" به معناي خبر مخالف واقع بكار مي رود. راستي و صدق نيز كه نقطه ي مقابل دروغ است به خبر مطابق واقع تعريف شده است.

🔍 صدق و كذب، صفات خبر هستند؛ از همين رو گوينده ي خبر به اعتبار خبرهايش، به صفت دروغگويي يا راستگويي متصف مي شود.

🔰 اقسام دروغ

👈نزد فقيهان:
١. دروغ گفتاري
٢. دروغ اشاره اي
٣. دروغ نوشتاري


👈نزد دانشمندان اخلاق:

١. دروغ در گفتار
٢. دروغ در نيت
٣. دروغ در عزم
٤. دروغ در وفا به عزم
٥. دروغ در اعمال
٦. دروغ در مقامات دين
(كه بحثي معرفتي و عرفاني است)


🔰 دروغ در گفتار

هر زمان انسان خبري مخالف واقع را ابراز كند، به دروغ در گفتار دچار شده است.

👈انسان بايد مراقبت كند تا دروغ به #ملكه و خلق پايدار در روح او تبديل نشود؛ شخصي كه به خوي دروغگويي مبتلا مي شود، قلم، زبان و رفتارش گرد محور دروغ مي چرخد.

🔰 دروغ در نيت

داخل كردن خواهش هاي نفساني يا هر چيزي غير از خدا در نيت طاعات و عبادات يا هر امر خير را "دروغ در نيت" گويند. مثلا مانند كسي كه براي كاهش وزن روزه بگيرد و گمان كند هم عبادت كرده و هم به خواسته ي ديگرش دست يافته است.

👈#ريا از شاخه هاي دروغ در نيت به شمار مي رود. البته ريا داخل كردن انساني ديگر در نيت و قصد عبادت است. به اين معني كه انسان عمل خويش را براي جلب توجه هم نوعش انجام دهد. پس دروغ در نيت معنايي گسترده تر از ريا دارد.

🔰 دروغ در تصميم و عزم

گاه انسان تصميم مي گيرد كار خيري از طاعات و عبادات را براي تقرب به پروردگار انجام دهد؛ اما در آن بدليل وجود خللي، سستي مي كند؛ سرچشمه ي اين تزلزل چيزي جز خواهش هاي نفساني نيست و اين سستي و ضعف با ادعاي او در تصميم منافي است و ازين رو او در عزمش صادق نيست.

🔰 دروغ در وفا به عزم

برخي اعمال خير بايد در زمان خاص و با حصول شرايط ويژه انجام شود؛ مثل رفتن به حج كه از واجبات است و بايد در زماني مشخص و داشتن استطاعت مالي انجام شود. حال گاهي شخص، پيش از حصول شرايط بر انجام آن كار خير مصمم شده ولي به محض حصول شرايط خواهش هاي نفساني به او هجوم مي آورند و بر او غلبه مي كنند تا آنجا كه بر تصميم هاي خود پشت مي كند. در اين حالت گرفتار دروغ در وفا به عزم شده است.

🔰 دروغ در عمل

عدم هماهنگي حالت ظاهر با صفت باطني را "كذب درعمل" مي گويند؛ يعني انسان در ظاهر حالتي به خود بگيرد كه گوياي صفتي در باطن اوست؛ حال آنكه چنين نيست. براي مثال "وقار و سكينه" از ملكات زيباي دروني و از صفات نيكوي انساني است. حال چنانچه فردي، بدون آنكه از اين صفت برخوردار باشد، نماي سنگين و باوقار بخود بگيرد، به دروغ در عمل گرفتار شده است.

🔶دروغ در عمل با ريا متفاوت است:

ريا 👈 شركت دادن غير خدا در نيت
دروغ در عمل 👈 عدم هماهنگي عمل و درون

🔰 دروغ در مقامات دين و سلوك

انسان درباره ي مراحل حركت به سوي خدا و مراتب معنوي و مقامات دين از قبيل ايمان، تقوا، توكل، رضا، تسليم، خوف و رجاء، چه بسا بر اين تصور باشد كه به اين مقامات دست يافته است؛ حال آنكه اينگونه نيست؛ زيرا هريك از اين مقامات پايه ها، حقيقت و پيامدي دارد كه دسترسي به آنها بسيار مشكل است؛ امّا برخي خود را در آن مقامات تصور مي كنند. انسان چه بسا در "رجاء" كه يكي از مقامات معنوي است به دروغ مبتلا شده باشد:
📖امیر مؤمنان علی(ع) فرمود:
به گمان خويش ادعا مي كند كه به خدواند اميدوار است. سوگند به خداي بزرگ! دروغ مي گويد. چگونه است حال او كه اميدش به خداست در كردارش نمايان نيست.
(نهج البلاغه، خطبه ي ١٦٠)

كسي كه اهل "رجاء" است، هيچگاه واجبات را ترك نمي كند و به ديگران دل نمي بندد؛ اما به راحتي ميتوان ديد كه بيم از خدا و اميد به خدا در انسان ها محكم و پايرجا نيست؛ در حاليكه بيم هاي مادي قوي و محكم در جاي خود قرار دارند.